DYSKRYMINACJA W ZATRUDNIENIU – działania Państwowej Inspekcji Pracy

Wiesława Taranowska wiceprzewodnicząca
OPZZ: W najbliższych latach będziemy
realizować hasło ,,Stop dyskryminacji,
mobbingowi i stresowi”. Zwracamy uwagę,
że mimo zasady wyrażonej w Kodeksie pracy,
problemy zatrudnionych w zakresie nierównego
traktowania pozostają w dalszym ciągu
nierozwiązane.
Często spotykanymi przesłankami dyskryminacji
są wiek, płeć czy przynależność
związkowa. Wszystko to przekłada się często na wysoki poziom stresu. Dlatego
w naszych staraniach przeciwdziałających dyskryminacji i stresowi w miejscu
pracy OPZZ będzie promowało dobre praktyki w zakresie prewencji antydyskryminacyjnej
i antymobbingowej oraz domagało się większego i lepszego
zabezpieczenia zatrudnionych dotkniętych dyskryminacją i mobbingiem.
Będziemy także domagać się realnej i skutecznej walki rządzących z przejawami
dyskryminacji i mobbingu oraz wyposażenia zatrudnionych w realne i
silne instrumenty rekompensujące ich skutki. Warto wspomnieć o podpisanej
wspólnej deklaracji partnerów społecznych na rzecz przeciwdziałania stresowi
w miejscu pracy – to krok milowy pokazujący, że pracodawcy dostrzegają także
ten problem w swoich zakładach.

Działalność Państwowej Inspekcji Pracy w obszarze zapobiegania i przeciwdziałania nierównemu traktowaniu i dyskryminacji obejmuje zarówno
czynności kontrolno–nadzorcze jak
i działania o charakterze prewencyjno–
informacyjnym, kierowane do
szerokiego grona odbiorców: pracowników,
pracodawców, związków zawodowych,
organizacji pracodawców i
innych osób zainteresowanych.
W 2013 r. Państwowa Inspekcja
Pracy realizowała czynności kontrolno-
nadzorcze w 4 obszarach
obejmujących zagadnienia równego
traktowania, tj.:
• Kontrola przestrzegania przez
agencje zatrudnienia przepisów
ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy,
• Kontrola przestrzegania przepisów
prawa wobec pracowników
tymczasowych,.
• Kontrola legalności zatrudnienia
i innej pracy zarobkowej,
• Kontrola legalności zatrudnienia,
innej pracy zarobkowej
oraz wykonywania pracy przez
cudzoziemców.
W celu przeciwdziałania naruszeniom
zasady równego traktowania
ocenie podlega m.in. przestrzeganie
przepisów antydyskryminacyjnych.
W kontrolach przestrzegania
przez agencje zatrudnienia przepisów
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy każdorazowo
badana jest realizacja zasady zakazu
dyskryminacji ze względu na płeć,
wiek, niepełnosprawność, rasę, religię,
pochodzenie etniczne, narodowość,
orientację seksualną, przekonania
polityczne i wyznanie lub przynależność
związkową osób, dla których
agencja poszukuje zatrudnienia lub
innej pracy zarobkowej.
W toku kontroli agencji pracy
tymczasowej sprawdzeniu podlega
przestrzeganie przepisów antydyskryminacyjnych
zawartych w ustawie
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy i zakazu nierównego traktowania
pracowników tymczasowych w zakresie
warunków pracy i innych warunków
zatrudnienia w porównaniu z
pracownikami zatrudnionymi przez
pracodawcę użytkownika na takim
samym lub podobnym stanowisku
pracy.
Nieprawidłowości związane z
nieprzestrzeganiem zakazu traktowania
pracowników tymczasowych
w sposób mniej korzystny w zakresie
warunków pracy w porównaniu z tzw.
pracownikami stałymi zatrudnionymi
przez pracodawcę użytkownika
na tym samym lub podobnym stanowisku
pracy.
Najczęściej ujawniane nieprawidłowości
dotyczyły nieprzestrzegania
przez podmioty świadczące usługi
agencji zatrudnienia i agencji pracy
tymczasowej zakazu dyskryminacji
ze względu na płeć oraz wiek. Naruszenia
obowiązujących przepisów
polegały w większości przypadków na
formułowaniu w ogłoszeniach o pracę
ofert zatrudnienia (także ofert pracy
tymczasowej), adresowanych do osób
określonej płci lub w określonym
przedziale wiekowym, w sytuacjach,
w których zastosowanie tego kryterium
nie było uzasadnione rodzajem
oferowanej pracy.
W ramach prowadzonych kontroli
legalności zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej oraz wykonywania
pracy przez cudzoziemców inspektorzy
pracy sprawdzają przestrzeganie
zasady równego traktowania cudzoziemców
w zakresie warunków pracy
i innych warunków zatrudnienia – w
porównaniu z obywatelami polskimi
Nierówne traktowanie cudzoziemców
w stosunku do obywateli polskich
wynikało najczęściej ze stosowania
mniej korzystnych umów, na podstawie
których cudzoziemcy świadczyli
pracę (np. umowy cywilnoprawne
zamiast umowy o pracę), ustalania
niższych stawek wynagrodzeń za
tę samą pracę oraz ze stosowania
innych, niekorzystnych systemów
organizacji pracy.
W 2013 r. Państwowa Inspekcja
Pracy, podobnie jak w latach
ubiegłych, realizowała także działania
o charakterze prewencyjnym i
szkoleniowym w obszarze równego
traktowania i niedyskryminacji na
rynku pracy. Podejmowała też liczne
inicjatywy popularyzatorskie i informacyjne
z tego zakresu. Zagadnienie
przeciwdziałania dyskryminacji
oraz równego traktowania w zatrudnieniu
poruszane jest w licznych
publikacjach wydawanych przez PIP,
m.in. ulotce pt. „Stop dyskryminacji”.
Temat dyskryminacji obecny jest
także w poradnikach i informatorach
dotyczących prawa pracy, dostępnych
również na stronie internetowej