Praca zdalna, a szkolenia wstępne i okresowe

Pandemia COVID-19 spowodowała wiele zmian na rynku pracy – jedną z nich jest szczególna intensyfikacja pracy w trybie zdalnym. Istotnym zagadnieniem w tym kontekście jest przeprowadzanie szkoleń wstępnych i okresowych pracowników (mając na uwadze obligatoryjny charakter niektórych z nich).

Mając na uwadze powyższe warto pochylić się nad zmianami jakie przepisy ustawy, od dnia 18 kwietnia 2020 r., w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (Tarczy Antykryzysowej) wprowadziły w tym zakresie.

1. Wstępne szkolenia BHP

W czasie pandemii, w zakresie szkoleń BHP zastosowanie znajdują przepisy określone w przywołanej ustawie dopuszczające możliwość przeprowadzania szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego:

1. pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym;

2. pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;

3. pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;

4. ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Oczywiście nadal możliwe jest przeprowadzanie wzmiankowanych ogólnych szkoleń BHP w dotychczasowej – stacjonarnej formie, co jednak wymusza zachowanie reżimu sanitarnego (dystans, dezynfekcja, maseczki, rękawiczki, ozonowanie powietrza, lamp UV z wymuszonym obiegiem powietrza etc.).

Przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego dla wskazanych pracowników możliwe jest jedynie w niezmienionej, stosowanej dotychczas formie czyli na stanowisku pracy, na którym pracownik jest zatrudniony.

2. Szkolenia okresowe

Warto nadmienić, iż przepis ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadzają zmiany w zakresie szkoleń okresowych. W sytuacji kiedy termin wymaganego szkolenia okresowego BHP przypada w:

1) okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub

2) w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii termin ten wydłuża się do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.

Pracownicy szkoły lub placówki oświatowej podlegają ponadto obowiązkowemu przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy (§ 21 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.), od którego nie przewidziano w czasie pandemii żadnego wyjątku.

2A. Zakaz spotkań, a szkolenia okresowe

W myśl przepisów rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii do odwołania zakazuje się organizowania innych, niż określone w § 26 ust. 1 rozporządzenia zgromadzeń, w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem:

1) spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych;

2) imprez i spotkań do 5 osób, które odbywają się w lokalu lub budynku wskazanym jako adres miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która organizuje imprezę lub spotkanie; do limitu osób nie wlicza się osoby organizującej imprezę lub spotkanie oraz osób wspólnie z nią zamieszkujących lub gospodarujących;

3) zgrupowań, spotkań lub zebrań związanych z realizacją zadań mających na celu zwalczanie lub zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych zwierząt, w tym zwierząt wolno żyjących (dzikich).

Zaś zgodnie z § 26 ust. 13 zakazu, o którym mowa powyżej, nie stosuje się m. in. w przypadku przeprowadzania min:

1. szkoleń lub egzaminów w ramach kształcenia w zawodach medycznych;

2. konkursu na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską, w tym aplikacje prowadzone w formie aplikacji uzupełniających, oraz konkursu na aplikację kuratorską, zajęć i sprawdzianów w trakcie tych aplikacji, a także egzaminów sędziowskich i egzaminów prokuratorskich;

2b) egzaminów kuratorskich oraz konkursów na stanowiska zawodowych kuratorów sądowych

1. egzaminów na biegłych rewidentów i doradców podatkowych;

2. egzaminów przeprowadzanych w toku postępowania kwalifikacyjnego dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości;

3. szkoleń, kursów, egzaminów, testów i kwalifikowania związanych z uprawnieniami wynikającymi z przepisów o drogach publicznych, ruchu drogowym, transporcie drogowym, transporcie kolejowym, kierujących pojazdami, przewozie towarów niebezpiecznych, dozorze technicznym oraz przepisów prawa lotniczego;

4. szkoleń, kursów, testów kwalifikacyjnych, egzaminów i ćwiczeń odbywających się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej koniecznych do zapewnienia gotowości do wykonywania zadań ustawowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa, Straży Marszałkowskiej, Służby Więziennej, straży gminnych (miejskich) oraz Inspekcji Transportu Drogowego oraz ćwiczeń organizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez wojska sojusznicze;

5. kursów w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy;

6. egzaminów z języka polskiego jako języka obcego przeprowadzanych przez podmioty posiadające uprawnienia do organizowania egzaminu na określonym poziomie biegłości językowej, nadane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki;

7. egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym, oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu zawodowego, w tym przeprowadzanego w ośrodkach egzaminacyjnych zlokalizowanych u pracodawców;

8. szkoleń dla egzaminatorów egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, egzaminu zawodowego lub egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym, oraz prac osób uczestniczących w sprawdzaniu i ocenianiu prac egzaminacyjnych egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, egzaminu zawodowego lub egzaminu ósmoklasisty przeprowadzanego w szkołach podstawowych dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym;

9. przez Centralną Morską Komisję Egzaminacyjną egzaminów kwalifikacyjnych związanych z uzyskiwaniem kwalifikacji wynikających z przepisów o bezpieczeństwie morskim;

10. szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;

11. egzaminów przeprowadzanych przez właściwą izbę samorządu zawodowego architektów i inżynierów budownictwa w toku postępowania kwalifikacyjnego dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień budowlanych, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane;

12. szkoleń, kursów, egzaminów, testów i kwalifikowania związanych z uprawnieniami wynikającymi z przepisów o transporcie morskim;

13. konkursów, olimpiad i turniejów, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 i ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2020 r. poz. 1327 oraz z 2021 r. poz. 4);

14. próbnego zastosowania materiałów egzaminacyjnych w postaci propozycji zadań, zadań egzaminacyjnych oraz ich zestawów do przeprowadzenia egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego oraz testów diagnostycznych w zakresie poziomu przygotowania uczniów albo zdających do egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego;

15. badań edukacyjnych, których realizacja wynika z krajowych lub międzynarodowych zobowiązań ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;

16. egzaminów dla kandydatów na członków organów nadzorczych;

17. egzaminów na maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, aktuariuszy i pośredników kredytu hipotecznego.

18. egzaminów dla osób ubiegających się o przyznanie prawa do wykonywania zawodu rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sprawdzianów dla rzeczoznawców do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych;

19. szkoleń lub egzaminów w ramach kształcenia specjalizacyjnego lekarzy weterynarii;

20. egzaminu końcowego na inspektora Inspekcji Ochrony Środowiska;

21. szkoleń dla kandydatów na przewodników górskich oraz egzaminów na przewodników górskich, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych;

22. egzaminów umożliwiających nabycie uprawnień zawodowych, o których mowa w art. 42 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2020 r. poz. 2052).

Ponieważ przedmiotowy katalog wyłączeń od zakazu zgromadzeń nie zawiera zapisów o możliwości organizowania szkoleń okresowych w dziedzinie BHP przyjąć należy, iż nie ma możliwości ich organizować.

Opracował Cezary Izdebski