PROJEKT TANSIRC O UDZIALE PARTNERÓW SPOŁECZNYCH W SYSTEMIE ZAMOWIEŃ PUBLICZNYCH

W dniach 4-5 października 2019 r. w Pradze (w ramach Unijnego projektu TANSIRC – promocja dialogu społecznego w krajach Europy Srokowo-Wschodniej) odbyło się seminarium poświęcone – Wyrównywaniu możliwości udziału podmiotów
w zamówieniach publicznych (ZP).

W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele reprezentujący stronę związkową oraz pracodawców (zarówno w krajowym jak i międzynarodowym wymiarze)
z następujących krajów:

• Polski,

• Czech,

• Rumunii,

• Chorwacji,

• Macedonii,

• Belgii.

Związek Zawodowy „Budowlani” na seminarium reprezentowali: Anna Dziuba – członek Rady Krajowej, Przewodnicząca OZ Związku w Spółdzielni Mieszkaniowej „Jaroty” w Olsztynie i Sekretarz Krajowy Cezary Izdebski.

Podczas konferencji goście mieli okazję przedstawić zarys i praktyczny wymiar tematyki ZP w ich krajach, wskazując na dobre rozwiązania
i stosowane praktyki jak również kwestie newralgiczne i budzące problemy
podczas udziału w stosownych procedurach. Zwracano uwagę na obszar tzw. klauzul społecznych, szczególnie istotnych z punktu widzenia zaangażowania partnerów społecznych w proces zamówień publicznych. Z punktu widzenia związków zawodowych szczególnie istotne są takie rozwiązania przyjęte w systemie zamówień, które mogą mieć pozytywny wpływ na cały rynek pracy.

Uczestnicy zwracali uwagę na wiele istotnych kwestii, w tym m.in. na rozwiązania prawne w zakresie przejrzystości stosowania procedur, kwestie dostępności zamówień dla podmiotów, oceny rzetelności podmiotów przystępujących do ZP mając na uwadze ich zdolności do realizacji zamówień (zważywszy wagę
i znaczenie dla kraju wielu z nich), kwestie nieuczciwej konkurencji, stosowania dumping’u etc.

Sekretarz EFBWW Werner Buelen na bazie przesłanych przez poszczególne kraje informacji, przedstawił informację podsumowującą najważniejsze zagadnienia z zakresu omawianej problematyki. Na tle przedmiotowego podsumowania oraz informacji płynących od poszczególnych delegacji, tytułem przykładu wskazać można następujące zagadnienia:

• Włochy – istnienie białej listy pozytywnie ocenianych podmiotów biorących udział w procedurze zamówień publicznych, istnienie tabel realnych
  i adekwatnych kosztów realizacji inwestycji co ma przeciwdziałać nieuczciwej konkurencji;

• Malta – istnienie czarnej listy negatywnie ocenianych podmiotów, które nie mogą brać udziału w procedurze zamówień publicznych;

• Belgia – możliwość udziału podmiotów w procedurze zamówień publicznych warunkuje uzyskanie stosownego numeru/pozwolenia (wydawanego na okres 3 lat), którego otrzymanie poprzedza zewnętrzny audyt (weryfikujący kwestię finansowe, kadrowe, prawne etc.), po uzyskaniu możliwości udziału
  w procedurze ZP w przypadku otrzymania (od pracowników lub konkurencji) przez organy kontrolne, iż dany podmiot narusza prawno – pozwolenie może zostać odwołane co uniemożliwi firmie udział w ZP;

• Niemcy – wielość podwykonawców i pośredników powoduje istotne problemy w zakresie jasnego określenia zasad odpowiedzialności zwłaszcza
  w kontekście BHP, Związki Zawodowe stanowią istotny element sceny politycznej posiadając bezpośrednie przełożenie na prawodawstwo;

• Rumunia – trudność w zobowiązywaniu firm do określonych rozwiązań na tle prawnym, wskazanie na rzecz dialogu opartego o rozwiązania miękkie, problem imigracji z Syrii, ograniczony udział podmiotów w ZP ze względu na fakt, iż kluczowe znaczenie ma kryterium ceny, wskazywanie sektora budowlanego jako priorytetowy;

• Macedonia – większa rola kryterium jakościowego prac, wykorzystywane przy zamówieniach publicznych pozwala małym firmom na udział
  i wygrywanie przetargów;

• Holandia – istnienie stosownego Kodeksu Postępowania, które reguluje
  i określa zasady dot. przejrzystości procedur, jakości prac, wymiar społeczny czy zrównoważony rozwój;

• Słowenia – w przypadku otrzymania przez zamawiającego informacji, iż główny wykonawca nie płaci na czas podwykonawcom, zamawiający może dokonać na ich rzecz płatności bezpośredniej;

• Szwecja – organ zlecający przetarg określa wymogi wskazujące na koniecznych procentowy udział (lokalnych i regionalnych przedsiębiorców) oraz liczbę pracowników, których ma zatrudniać bezpośrednio generalny wykonawca, Związki Zawodowe stanowią istotny element sceny politycznej posiadając bezpośrednie przełożenie na prawodawstwo;

• Francja – przy procedurze zamówień publicznych organy państwowe kontrolują podmioty, zainteresowany udziałem w przetargach pod kątem spełniania niezbędnych wymagań, główny wykonawca odpowiada za podwykonawców, musi kontrolować ich działania, co przekłada się na ograniczanie długości łańcucha podwykonawstwa;

• Polska – krajowe rozwiązania w zakresie zamówień publicznych opisane zostaną w sposób rozbudowany w oddzielnym, dedykowanym artykule
  w Magazynie Społeczno-Zawodowym „Budowlani”;

• Czechy – problem nieuczciwej konkurencji, zakładania i rejestracji fasadowych firm w Czechach celem spełnienia wymogów lokalizacji,
  a następnie „odsprzedawania” przetargów;

Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem i stanowiła dobre pole do dyskusji oraz wymiany doświadczeń, które pozwolą na opracowanie europejskich rozwiązań. Standardy te będą mogły przyczynić się do poprawy przejrzystości systemu zamówień publicznych i zwiększenie zainteresowania podmiotów tego rodzaju przetargami co z kolei przełożyć się może na wzrost konkurencyjności
i rozwój przedsiębiorczości na różnych szczeblach (od małych do dużych firm). Dyskusja podczas seminarium może przyczynić się do większego zaangażowania partnerów społecznych z krajów Europy Środkowej i Wschodniej w proces zamówień publicznych.